جراحی چاقی به یک گزینه درمانی اصلی برای چاقی شدید در بزرگسالان تبدیل شده است که کارایی خود را در کاهش وزن و بهبود بیماری های مرتبط با چاقی ثابت کرده است. علاوه بر این، روش های جراحی چاقی را می توان به صورت لاپاراسکوپی انجام داد که باعث کاهش میزان عوارض و کاهش دردهای بعد از عمل می شود. با وجود مزایای جراحی چاقی، باید به خطرات احتمالی پس از درمان جراحی توجه شود. خطرات پس از عمل اغلب به وضعیت تغذیه مربوط می شود. نشان داده شده است که در کنار کمبودهای مختلف ریزمغذی‌ها، جراحی چاقی همچنین منجر به افزایش خطر ابتلا به سوء تغذیه پروتئینی می‌شود. دلایل مورد بحث برای این موضوع، سوء جذب مواد مغذی و مصرف محدود غذا پس از جراحی است که ممکن است منجر به کاهش مصرف پروتئین شود. بروز استفراغ بعد از عمل یا عدم تحمل غذایی مختلف ممکن است از این اثر پشتیبانی کند. بر این اساس، اگر عرضه ناکافی ادامه یابد، کمبود پروتئین رخ می دهد و این به نوبه خود ممکن است منجر به کاهش نامطلوب توده عضلانی و سطح پروتئین پلاسما شود. بر اساس این پیشینه، مطالعات متعدد نشان دهنده افزایش بروز سوء تغذیه پروتئین پس از جراحی چاقی با تشخیص کاهش سطح آلبومین و پری آلبومین، کاهش قابل توجه توده بدون چربی بدن و همچنین دریافت ناکافی پروتئین پس از درمان جراحی است.
چنین کمبودهایی در صورت عدم پیشگیری می تواند منجر به عوارض قابل توجهی از جمله کم خونی و بیماری متابولیک استخوان شود. از سوی دیگر، کاهش وزن قابل توجه و سریع به ویژه در 6 ماه اول پس از جراحی نه تنها منجر به کاهش توده چربی می شود، بلکه با کاهش توده عضلانی نیز همراه است. از دست دادن توده عضلانی ممکن است نامطلوب باشد به این دلیل که توده عضلانی مسئولیت زیادی در متابولیسم در حالت استراحت، تنظیم دمای مرکزی بدن، حفظ یکپارچگی اسکلتی و عملکرد آن دارد.
بنابراین، برای اینکه جراحی چاقی به یک روش ایمن و کارآمد تبدیل شود، هدف در طول کاهش وزن باید به حداکثر رساندن کاهش توده چربی در عین حفظ توده عضلانی فعال متابولیک باشد. برای رسیدن به این هدف، پروتئین های غذایی کافی و تغذیه متعادل مورد نیاز است.
پروتئین های رژیم غذایی نقش مهمی در تنظیم وزن بدن دارند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد یک رژیم غذایی غنی از پروتئین قرار است کاهش وزن را تسهیل کند، از حفظ وزن موفق، برای رسیدن به سیری و حفظ توده بدون چربی بدن حمایت کند. بنابراین، استفاده از مکمل های پروتئینی پس از جراحی چاقی ممکن است خطر ابتلا به سوء تغذیه پروتئین را به حداقل برساند و از این رو مراقبت های بعد از عمل را بهینه کند.
دستورالعمل‌های تغذیه‌ای کنونی توصیه می‌کنند که مصرف پروتئین روزانه (۹۰ تا ۱۲۰ گرم) یا ۱.۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن ایده‌آل بدن به دنبال جراحی برای کاهش از دست دادن نامطلوب عضله بدون چربی توصیه می‌شود.
با این حال، این توصیه‌ها قطعی نیستند، زیرا بخش بزرگی از بیماران به دلیل مصرف محدود غذا و سوءجذب در طول دوره پس از جراحی، نیازهای پروتئین روزانه را رعایت نمی‌کنند. عوامل دخیل دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از وقوع استفراغ، عدم تحمل غذاهای غنی از پروتئین و الگوهای غذایی نامناسب. برای بیمارانی که نمی توانند مقدار کافی پروتئین و ریزمغذی ها را در رژیم غذایی خود مصرف کنند، مکمل برای افزایش دریافت پروتئین و ریزمغذی ها توصیه می شود. کیفیت منبع پروتئین نیز بسیار مهم است، به ویژه مقدار لوسین که به حفظ توده عضلانی کمک می کند. به همین دلیل مکمل پروتئین وی (whey) به عنوان مکملی برای افزایش جذب لوسین توصیه شده است. سایر اقدامات ضروری برای حفظ توده عضلانی و جلوگیری از عوارض تغذیه ای پس از جراحی نیز شامل نظارت منظم، تجویز مولتی ویتامین و تاکید بر ورزش منظم در حین بهبودی بیمار است.
نتایج مطالعات نشان می دهد مکمل های پروتئینی منجر به بهبود قابل توجهی در سطح پروتئین کل، آلبومین، منیزیم و آهن پس از سلجراحی می شوند. امکمل های پروتئینی، به حفظ توده عضلانی و جلوگیری از کاهش توده عضلانی کمک می کنند.
مصرف پروتئین به تشکیل هورمون ها، آنزیم ها و آنتی بادی های سیستم ایمنی کمک می کند که به عملکرد موثر بدن شما کمک می کند همچنین از متابولیسم شما پشتیبانی می کند تا سریعتر وزن کم کنید.
اگر رژیم غذایی شما حاوی پروتئین کافی نباشد، ممکن است حدود 6 ماه تا یک سال پس از جراحی کاهش وزن متوجه نازک شدن مو شوید. این به این دلیل است که بدن انسان نمی تواند بدون غذا پروتئین بسازد – و همچنین راهی برای ذخیره پروتئین ندارد – و همین امر باعث می شود که مصرف روزانه به اندازه کافی ضروری باشد.
خوردن غذاهای غنی از پروتئین برای بهبود و ترمیم بافت ها مهم است. پروتئین همچنین به بدن شما کمک می کند تا سلول های خونی جدیدی بسازد که برای بهبود زخم ضروری هستند.
غذاهای پر پروتئین عبارتند از تخم مرغ، گوشت، ماهی، غذاهای دریایی، ماهی تن، مرغ، شیر سویا، توفو، پنیر، ماست و سایر محصولات شیر.
توجه به این نکته نیز ضروری است که بدانید پودر پروتئین، پودر لاغری محسوب نمی شود و تنها یک مکمل غذایی می باشد که در شرایط مختلف ممکن است برای بیمار تجویز شود. هدف از استفاده از پودر پروتئین بعد از جراحی چاقی، تامین نیاز های ضروری بیمار می باشد که از طریق رژیم غذایی مرتفع نمی شود و همچنین کمک به متابولیسم سالم بدن و جلوگیری از عوارض احتمالی ناشی از کمبود اسید های آمینه در بدن می باشد.
نکته دیگر اینکه افرادی که به شیر حساسیت دارند نباید از پروتئین وی (whey) استفاده کنند به دلیل اینکه ممکن است باعث واکنش آلرژیک شود. همچنین مصرف پروتئین در بیماران کلیوی باید حتما با مشورت با یک متخصص انجام شود.
در نهایت نتیجه گیری کلی نشان می دهد که مصرف مکمل های پروتئینی می تواند تاثیرات مطلوبی در روند سلامت کاهش وزن بیمار بعد از جراحی چاقی داشته باشد. ازین رو جهت اطلاع از میزان و نوع مکمل مناسب خود با پزشک متخصص خود مشورت نمایید.