کمر درد و جراحی چاقی
حدود یک سوم جمعیت جهان دچار اضافه وزن هستند و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2030 نزدیک به 40 درصد از جمعیت بزرگسال جهان دارای اضافه وزن و 20 درصد بیمارچاق در نظر گرفته شوند. چاقی یک بیماری پیچیده، چند عاملی و قابل پیشگیری است. امروزه چاقی از طریق شاخص توده بدنی (BMI) که نسبت وزن بدن به قد است، محاسبه می‌گردد. عدد حاصل ممکن است در مقیاس‌های مختلف چاقی گروه‌بندی شود. در رده سنی بزرگسال اگرBMI ≥30 باشد فرد چاق محسوب می‌شوند شاخص توده بدنی بالا همواره با بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع 2، آرتروز، اختلالات اسکلتی عضلانی، افسردگی، انواع سرطان و بسیاری از بیماری‌های دیگر همراه است.
اندیکاسیون‌های جراحی چاقی در مناطق مختلف متفاوت است. افرادی کهBMI≥40 بدون بیماری‌های همراه یا BMI≥35 با حداقل یک بیماری همراه مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری کبدچرب غیرالکلی، آرتروز یا بیماری قلبی دارند بیمار چاقی تلقی می‌گردند.
ارتباط بین چاقی، کمردرد و زوال جسمانی ثابت شده است. بیماری ستون فقرات کمری مانند کمردرد (LBP) یا فتق دیسک کمر نیز از دیدگاه اقتصادی و اپیدمیولوژیک بسیار رایج است. شیوع چاقی و بیماری ستون فقرات کمری و ارتباط بین چاقی و علائم ستون فقرات بار اقتصادی و اجتماعی زیادی بر سلامت عمومی ایجاد می‌نماید. جراحی کمر می‌تواند به تسکین برخی علل کمردرد کمک کند، اما ضرورت ندارد. اغلب کمر دردها در عرض سه ماه به خودی خود برطرف می‌شوند. کمردرد یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که توسط پزشکان مشاهده می‌شود. مشکلات کمر معمولاً به درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای ضد التهاب، گرما و فیزیوتراپی پاسخ می‌دهند.
اگر درمان‌های محافظه‌کارانه مؤثر نبود و درد شما مداوم و آزاردهنده بود جراحی کمر ممکن است گزینه مناسبی باشد. جراحی کمر اغلب به طور قابل پیش‌بینی‌تری درد یا بی‌حسی مرتبط با یک یا هر دو دست یا پا را تسکین می‌دهد. این علائم اغلب به‌دلیل فشرده شدن اعصاب در ستون فقرات شما ایجاد می‌شود. اعصاب ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشکلات دیسک (دیسک‌های برآمده یا پاره شده (فتق)، بالشتک‌های لاستیکی که استخوان‌های ستون فقرات شما را جدا می‌کنند ( گاهی اوقات می‌توانند به شدت به عصب نخاعی فشار بیاورند و بر عملکرد آن تأثیر بگذارند) تحت فشار قرار گیرد.
رشد بیش از حد استخوان: استئوآرتریت می‌تواند منجر به خارهای استخوانی در ستون فقرات شما شود. این استخوان اضافی معمولاً مفاصل لولایی شکل را در قسمت پشتی ستون فقرات تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند فضای موجود برای عبور اعصاب از سوراخ‌های ستون فقرات را محدود سازد.
انواع جراحی کمر
دیسککتومی
برداشتن قسمت فتق دیسک برای تسکین تحریک و التهاب عصب است. دیسککتومی معمولاً شامل برداشتن کامل یا بخشی از قسمت پشتی مهره (لامینا) برای دسترسی به دیسک پاره شده است.
لامینکتومی
برداشتن استخوان روی کانال نخاعی است. کانال نخاعی را بزرگ می کند و برای کاهش فشارعصبی ناشی از تنگی نخاع انجام می‌شود.
فیوژن کمر
فیوژن ستون فقرات به طور دائم دو یا چند استخوان را در ستون فقرات شما به یکدیگر متصل می‌سازد. این امر می‌تواند درد را با افزودن ثبات به شکستگی ستون فقرات تسکین دهد. گاهی اوقات برای از بین بردن حرکت دردناک بین مهره‌ها که می‌تواند ناشی از تحلیل رفتن یا آسیب دیسک باشد استفاده می‌شود.
دیسک‌های مصنوعی
دیسک‌های مصنوعی کاشته شده یک جایگزین درمانی برای فیوژن ستون فقرات برای حرکت دردناک بین دو مهره به‌دلیل دیسک تحلیل رفته یا آسیب دیده است. اما این دستگاه‌های نسبتاً جدید برای تمام بیماران گزینه درمانی محسوب نمی‌شود. توصیه می‌شود پیش از تصمیم به جراحی کمر از چند متخصص ستون فقرات واجد شرایط مشاوره بگیرید. جراحان ستون فقرات ممکن است نظرات متفاوتی در خصوص زمان عمل، نوع عمل جراحی و اینکه آیا برای برخی از شرایط ستون فقرات جراحی ضروری است یا خیر داشته باشند. کمر درد و پا درد مسئله پیچیده‌ای است که ممکن است برای تشخیص و درمان آن نیاز به تیمی از متخصصان سلامت باشد.
به نظر می‌رسد که جراحی چاقی قبل از فیوژن خلفی کمر اثر محافظتی بر عوارض بعد از عمل دارد. برای بیمارانی که دچار چاقی مرضی هستند و کاندید جراحی خلفی کمر اندیکاسیون می‌باشند اگر امکان به تعویق افتادن وجود داشته باشد جراحی چاقی پیش از جراحی ستون فقرات ممکن است گزینه معقول برای کاهش خطر عوارض مربوط به عمل کمری باشد.
بدیهی است که جراحی چاقی تأثیر مطلوبی بر علائم کمر دارد و عملکرد بیماران چاق را بهبود می‌بخشد. بهبود در کیفیت زندگی بیماران پس از جراحی چاقی عمدتاً با توجه به محدودیت فعالیت‌های روزانه از لحاظ جسمی بهبود یافته است. مطالعات نشان می‌دهند که هرچه کاهش وزن بیشتر باشد کیفیت زندگی بهتر و محدودیت از نظر جسمی کمتر است. اغلب بیماران پس از 25 تا 30 روز پس از عمل جراحی چاقی عنوان می‌کنند که دردهای ناشی از آرتریت دژنراتیو، بیماری‌های دیسک و مفاصل تحمل‌کننده وزن خود کاهش یافته است.
بهبود کیفیت زندگی در بیمارانی که در سنین کم تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند بهتر صورت می‌گیرد. به این دلیل که توانبخشی پس از عمل از طریق فعالیت بدنی و حفظ توده عضلانی در بیماران جوان بیشتر است. هرقدر سن بیمار بیشتر باشد توده عضلانی کمتر است که می‌تواند عامل تعیین‌کننده‌ای در وجود کمردرد باشد به‌ویژه اگر با سبک زندگی کم تحرک همراه باشد. علاوه بر عامل سن، جراحی چاقی باعث از دست دادن توده عضلانی به اندازه کاهش توده چربی می‌شود که قدرت عضلانی و عملکردهای فیزیکی را به‌شدت کاهش می‌دهد.
ضعف عضلانی در ناحیه کمر عامل تعیین کننده‌ای برای شکایت از کمردرد است، بنابراین توانبخشی فیزیکی بعد از عمل و حفظ عضله ضروری است. در میان عضلاتی که ثبات ستون فقرات کمری را تقویت می کنند عضلات عمقی شکم (شکم عرضی، داخلی مایل) همراه با عضلات عمقی کمر (مولتیفیدوس و کوادراتوس کمری) برجسته می‌شوند. شکم عرضی بسیار مهم است، زیرا اختلال عملکرد آن منجر به بی‌ثباتی کمر می‌شود. تحقیقات ارتباط بین فعالیت بدنی در پیشگیری و درمان کمردرد را نشان می‌دهد. تقویت عضلات کمر و شکم به‌ویژه در تثبیت ستون فقرات کمری اهمیت دارد.
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که جراحی‌های چاقی با کاهش وزن و کاهش فشار وارد شده بر کمر و مفاصل باعث کاهش درد کمر می‌شوند. از طرفی کاهش توده عضلانی در کنار کاهش توده چربی ممکن است باعث عدم تأثیرگذاری جراحی چاقی در کاهش درد کمر و یا حتی تشدید آن شود که برای جلوگیری از این مسئله داشتن یک برنامه ورزشی و فعالیت‌های فیزیکی به‌منظور تقویت عضلات و افزایش توده عضلانی پس از جراحی توصیه می‌گردد.
